Krakowskim obyczajem

  • Boże Ciało
    Boże Ciało obchodzi się w sześćdziesiątym dniu po Wielkanocy - zawsze jest to czwartek. Podobnie jak w całej Polsce także w Krakowie z okazji tego święta odbywają się uroczyste uliczne procesje po ulicach obsypywanych kwiatami. Specyficznym krakowskim zwyczajem jest zabieranie do domu gałązek dekorujących ołtarz - co ma chronić przed ogniem, piorunami i... insektami.
    Procesje są urządzane we wszystkich parafiach, ale najważniejsza jest ta, która wiedzie z Wawelu do kościoła Mariackego; oprócz wiernych i duchowieństwa, biorą w niej udział rektorzy wyższych uczelni, orkiestry i dzieci w strojach krakowskich. Należy nadmienić, że święto Bożego Ciała w diecezji krakowskiej zaczęto obchodzić od 1320 roku czyli 100 lat wcześniej niż w pozostałych częściach kraju.

  • Wianki
    Wianki to najstarsza krakowska tradycja, bo pochodząca jeszcze z czasów pogańskich. Przez stulecia nie różniła się niczym od znanych w całej Polsce sobótek i polegała na zabawie przy ogniskach rozpalonych w najkrótszą noc roku czyli 24 czerwca. Po wielkim pożarze Krakowa w 1850 roku wydano bezwzględny zakaz rozpalania ognisk w mieście. Dlatego przeniesiono obchody nad Wisłę i połączono z legendą o Wandzie.
    W tej nowej wersji Wianki to święto dziewcząt: puszczają na wodę uwite z kwiatów wianki ze świeczką w środku i obserwują co się z nimi stanie. Wianek tonący oznaczał śmierć, szybko odpływający - nieprędki ślub a połączony z innym wiankiem - znalezienie wiernej przyjaciółki. Jeśli wianek wyłowił chłopiec, to należało się przygotować do rychłego zamążpójścia.
    W czasach dzisiejszych Krakowskie Wianki to wielkie widowisko nad Wisłą pod Wawelem, nierzadko transmitowane przez telewizję, w których niezmiennym elementem są pokazy sztucznych ogni oraz defilada łodzi i statków na Wiśle, uzupełnione o występy estradowe bardziej lub mniej znanych artystów. Niestety współczesną tradycją jest także przesuwanie (z przyczyn komercyjnych) ich terminu z 24 czerwca na najbliższy tej dacie weekend, a nawet, o zgrozo, ich ... odwoływanie (co miało miejsce w 2012 roku).

  • Lajkonik
    W oktawę Bożego Ciała odbywają się harce Lajkonika.
    Pochód Lajkonika zawsze ma miejsce w pierwszy czwartek po Bożym Ciele. Harcownik (zwany też Konikiem Zwierzynieckim ) w charakterystycznym stroju (projektu Stanisława Wyspiańskiego!) wyrusza spod klasztoru Norbertanek na Zwierzyńcu i w otoczeniu hałaśliwej orkiestry zwanej Mlaskotami ciągnie w kierunku Rynku Głównego, rozdzielając na prawo i lewo razy swoją buławą. Podobno takie uderzenie przynosi szczęście. Uroczystość trwa wiele godzin.
    Legenda mówi, iż w święto Bożego Ciała roku 1281, mieszkający na Zwierzyńcu flisacy spławiający Wisłą drewno (zwani włóczkami), pokonali w krwawej bitwie tatarski oddział, zabijając jego dowódcę. Następnie ruszyli w tryumfalnym pochodzie do Krakowa. Aby podkreślić swoją euforię, dowódca włóczków ubrał się w strój zabitego tatarskiego wodza. I taka jest (podobno) geneza dzisiejszego pochodu Lajkonika